Weidevogelbeheer

Verslag weidevogelbeheer seizoen 2021

Ook in 2021 hebben onze leden Rennie en Ab van der Meer samen met boeren en loonwerkers gewerkt aan het beschermen van weidevogels: het opsporen, markeren (GPS; stokjes kort voor aanvang van werkzaamheden) en, indien nodig en mogelijk, verplaatsen van nesten tijdens het werk op het land.

We hebben bij 8 bedrijven 42 nesten beschermd, waarvan 39 van de kievit en 3 scholeksternesten. Van de kievitsnesten zijn 28 (ongeveer 70 %) uitgekomen, dit is een gemiddeld resultaat; van 2 nesten is het resultaat onbekend. De verliesoorzaken zijn voor de kievit als volgt: werkzaamheden 22 % – nest verlaten 22 % – predatie (geroofd) 33 % – onbekende oorzaak 23 %.

Van de 3 beschermde scholeksternesten is er slechts 1 uitgekomen; een van de nesten is verloren gegaan door werkzaamheden en een ander nest is verlaten. 

Vergelijken we deze resultaten met die van vorig jaar, dan is het uitkomstpercentage voor de kievit dit jaar beter (64 % in 2020) en het resultaat voor de scholekster vergelijkbaar (2 van de 4 niet uitgekomen in 2020). Verder valt op dat we dit jaar minder nesten hebben gevonden (50 kievit en 4 scholekster in 2020). Het verschil is voor de kievit voornamelijk te wijten aan één landbouwperceel dat dit jaar aanzienlijk droger was dan vorig jaar.


Aanpak weidevogelbeheer seizoen 2020

De HSL-leden Rennie en Ab van der Meer hebben in voorjaar 2020 samen aan weidevogelbeheer gedaan: nesten opsporen en markeren, zodat de boer die bij het werk in de wei kan sparen; en natuurlijk daarover met de boeren overleggen. Hieronder leest u hun verslag van dit vrijwilligerswerk.

>> Heeft u zin om mee te doen met dit weidevogelbeheer? <<
>> Meld u dan aan via email: info@hetsteenderslandschap.nl <<

Weidevogelbescherming Steenderen voorjaar 2020

Voorjaar 2020 zijn wij,  Rennie en Ab van der Meer, gestart met weidevogelbescherming rondom Steenderen. Wij worden hierin ondersteund door Stichting Landschapsbeheer Gelderland (SLG). Daar kunnen we terecht voor informatie, advies en nestbeschermingsmaterialen.

We pakken het als volgt aan. Eerst kijken we in het vroege voorjaar waar rondom Steenderen de weidevogels zitten. Vervolgens benaderen we de eigenaren/boeren van het bouwland of weiland waar we de weidevogels hebben gezien. Meestal zijn dat kieviten. In overleg met de boer maken we dan een plan en zorgen er voor dat de aanpak past in zijn of haar bedrijfsvoering. Tot nu toe zijn alle boeren die we benaderd hebben enthousiast om de weidevogels te beschermen.

We zoeken de nesten op en registreren de GPS coördinaten van de vindplaatsen. Soms markeren we de nesten met stokjes; maar dat doen we zo laat mogelijk, kort voor aanvang van de werkzaamheden van de boer of de loonwerker, omdat de stokjes de aandacht kunnen trekken van ‘predatoren’[1] , zoals de vos en de kraai. Tot nu toe hebben wij nog geen predatie als gevolg van het markeren met stokjes waargenomen. We laten de boer weten waar de nesten liggen.

De boer meldt ons wanneer er een bewerking op zijn of haar land gaat plaatsvinden. Wij helpen dan de nesten zo goed mogelijk te beschermen tijdens de werkzaamheden.
Bij bemesten, ploegen, eggen, zaaien e.d. zetten we een stokje voor en na het nest zodat de boer of de loonwerker eromheen kan werken. Is het niet mogelijk om eromheen te werken en kunnen we erbij zijn, dan verplaatsen we het nest tijdens de werkzaamheden; dat gaat wat later in het seizoen, als de vogel vast zit te broeden vaak goed.
Bij mest injecteren met sleepslang zetten we een ‘helm’ over het nest, zodat de slang over de helm rolt en het nest niet beschadigt.
We hebben nestbeschermers die we over het nest kunnen zetten tijdens beweiding. Sommige koeien zijn erg nieuwsgierig en gaan juist aan zo’n beschermer trekken. We kijken altijd even of het werkt of niet.

We monitoren de nesten, kijken of de eieren uitkomen en proberen ook te zien of de kuikens het goed doen. Dat laatste is erg lastig. Soms zie je de kuikens een paar dagen en daarna zijn ze verdwenen samen met de ouders. Je weet dan niet of de kuikens het overleefd hebben. Gaat het mis met het legsel dan proberen we de oorzaak vast te stellen om ervan te leren. Alle gegevens worden vastgelegd met de zogenaamde  Boerenlandvogelmonitor van de Stichting Landschapsbeheer Gelderland (SLG).

Twee gebieden rond Steenderen vermelden we graag even speciaal omdat het daar heel goed gaat. Het betreft een bouwland aan de Leemstraat en een aangrenzend weiland aan de Hardsteestraat dat wordt begraasd door koeien. Op beide percelen broeden kieviten, met name op het bouwland. Het merendeel van de nesten op het weiland is uitgekomen ondanks de beweiding. Door goede samenwerking met boer en loonwerker hebben we veel nesten kunnen beschermen op het bouwland. Het weiland, met halflang natuurlijk gras en koeien is een ideaal, voedselrijk ‘kuikenland’, ook voor de kuikens van het bouwland. Hier zie je de jonge kieviten met de ouders mooi tussen de koeien scharrelen. Prachtig om te zien. 

Behalve kieviten hebben we ook een aantal scholeksters beschermd. Van de 3 nesten is er helaas maar 1 uitgekomen. De kuikens daarvan waren na 2 dagen niet meer te vinden, net als de ouders. We weten niet of en hoeveel kuikens het gered hebben.
Bij een wulpenpaar hebben we geprobeerd het nest te vinden maar dat is niet gelukt. Waarschijnlijk is het nest toch verloren gegaan. Wulpennesten zijn erg lastig te vinden.

We weten inmiddels vrij goed waar de weidevogels zitten rondom Steenderen en wij zijn onder de indruk geraakt van de welwillendheid van de boeren en de loonwerkers om samen te werken aan het verbeteren van de weidevogelstand. We overwegen daarom om nog een aantal boeren te benaderen om de weidevogels een ‘boost’ te geven.

De resultaten van het afgelopen seizoen zijn als volgt.

Van de 46 kievitsnesten zijn er 30 uitgekomen. Van de overige 16 nesten zijn er 7 verloren gegaan door predatie (roofdier), 9 zijn door de vogels verlaten. Dit is een gemiddeld resultaat. Wat de kuikenoverleving betreft zijn we somber. We denken dat er veel kuikens dood gegaan zijn door predatie en door gebrek aan voedsel/water. Bewijs hebben we hiervoor niet. De kuikens zijn moeilijk te volgen.

Dat we meer en meer van die prachtige vogels en hun zang mogen genieten!

Rennie en Ab van der Meer


[1] predator (of natuurlijke vijand) is een dier dat zijn prooi actief bejaagt om deze te doden, wat predatie wordt genoemd. Bij dieren wordt meestal van roofdier gesproken.